In de jaren 80 en 90 werden er veel meer dan gemiddeld golfbanen en sportvelden aangelegd. Vaak was de beregeninginstallatie niet een materie die goed willende initiatiefnemers of gemeenten onder de knie hadden. In veel gevallen werd vertrouwd op de blauwe ogen van de aannemer en/of installateur, waarbij de installatie werd aangepast aan het beschikbare budget. Heel begrijpelijk natuurlijk, immers water en energie gebruik was in die tijd geen issue. Tegenwoordig is dit toch anders. Nu wordt er geprobeerd een goede beregeningsinstallatie aan te leggen op golfbanen en sportvelden binnen de gestelde budgetten. Water en energie zijn nu wel een issue, of zouden het in ieder geval moeten zijn.
Achtergrondinformatie, beregening in het algemeen
In alle sectoren van onze economie moet de ontwikkeling van waterbesparende technologieën worden voortgezet. In sommige regio’s zou bijvoorbeeld het waterverbruik in gebouwen met 30% kunnen worden verbeterd. In sommige gemeentes / steden veroorzaken lekken in het openbare waterleidingnet een verlies van water dat kan oplopen tot 50%. Een vergelijkbare verspilling van water is vastgesteld in irrigatie netwerken. Naast de verbetering van de technologie is ook een modernisering van de water beheerspraktijk noodzakelijk, aldus een aanbeveling aan het Europees parlement.
Enkele aanbevelingen in dit rapport zijn; normen vast te stellen voor irrigatie systemen, bevorderen en ontwikkelen van educatie programma’s/adviesdiensten, beprijzen en fiscale maatregelen.
Er wordt veel geld uitgetrokken om de golfbanen en sportvelden goed bespeelbaar te houden. Er worden investeringen gedaan in vele hulpmiddelen en opleidingen om de kwaliteit en bespeelbaarheid te verhogen. Maar vaak wordt daarbij voort geborduurd op het uitgangspunten en investeringen van de eerder genoemde initiatiefnemers en beleidsmakers. Als we kijken naar de beregening installaties die in het verleden op de golfbanen en sportvelden zijn aangelegd, is dit in vele gevallen uitgevoerd in PVC en met sproeiers die ten tijde van aanleg voorzien waren van de nieuwste technieken. Zolang die installaties niet te veel problemen geven, wordt er ook niet naar omgekeken. Natuurlijk waren, en zijn, er uitzonderingen. Vandaag de dag zijn nog veel installaties in gebruik van 20 jaar of ouder. Jaarlijks wordt er een aanzienlijk bedrag uitgegeven om ze te onderhouden terwijl ze eigenlijk vervangen zouden moeten worden. Niet alleen de onderhoudskosten zouden die vervanging rechtvaardigen maar ook het gebruik van water en energie kan een goede reden zijn om renovatie bespreekbaar te maken binnen een golfclub of gemeente. Maar net als in de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw is er te weinig kennis aanwezig bij clubs en gemeentes om vervanging te onderbouwen. Diverse keren heb ik op bijeenkomsten gevraagd of iemand een idee had wat het water kost voor dat het uit de sproeier komt. Dit is natuurlijk afhankelijk van veel factoren maar ik heb maar weinig mensen ontmoet die een bedrag wisten te noemen. Heeft u een idee?
Zoals eerder gezegd, grote uitgaven aan reparatie kan een reden zijn om de beregening installatie te vervangen. Als deze beslissing uiteindelijk genomen is, zullen er voorwaarden opgesteld moeten worden waaraan een minimaal gelijkwaardige installatie moet voldoen.
Vanuit gemeentes worden vaak installateurs benaderd die ideeën aandragen welke, vervolgens in een bestekvorm, weer bij dezelfde installateurs worden aangeboden.
Het gaat vervolgens alleen maar over de prijs. Zelden of nooit wordt er gekeken naar de uniformiteit van beregenen. Een hoge uniformiteit bespaart water en energie.
Op golfbanen gaat het eigenlijk niet anders. De huidige installateur wordt gevraagd een offerte op te stellen met door de greenkeepers geformuleerde wensen. Om de prijs te controleren wordt er een tweede en soms een derde installateur gevraagd een offerte uit te brengen. Vaak worden er andere materialen gebruikt dus vergelijken is heel moeilijk, maar als de prijs klopt wordt de eerste installateur gevraagd de werken uit te voeren. Ook in dit hele traject komt uniformiteit eigenlijk niet ter sprake. We zien tegenwoordig steeds vaker een “irrigation designer” die een bestek schrijft in opdracht van een golfclub. Een heel goede ontwikkeling, maar ook in deze bestekken worden vaak geen normen genoemd t.a.v. uniformiteit.
Uniformiteit kunnen we berekenen. Dit is niet moeilijk, maar het vereist tijd om de actuele metingen te verrichten op de bestaande installatie. Metingen zoals druk en neerslag van het sproeierbereik.
Maar er zijn nog zoveel andere facetten die bijdragen aan de effectiviteit van de beregening op sportvelden of golfbanen.
Wat te denken van de druk in het leidingsysteem, de plaatsing van sproeiers of, waar we minder invloed op hebben, de meteorologische omstandigheden.
Laten we de plaatsing van sproeiers nader bekijken. Door de diverse fabrikanten van sproeiers geschikt voor het beregenen van grotere gras oppervlakten, worden testen gedaan met betrekking tot de plaatsing van sproeiers ten opzichte van elkaar. In vele brochures en catalogi staat de neerslag vermeld als de sproeiers in een driehoeksverband of in een vierkantverband staan. Deze gegevens moeten het uitgangspunt zijn voor de aanleg van een goede beregeningsinstallatie. Wat in de praktijk vaak gebeurt is dat omwille van het grasonderhoud de sproeiers op de zijkanten van de fairways geplaatst worden, veelal in de semirough. (wall to wall beregening) Omdat de fairways nogal in breedte kunnen verschillen, zie je dat er andere types sproeiers geplaatst worden met veelal een grotere radius om toch voldoende dekking te verkrijgen. Door voor deze onjuiste oplossing te kiezen wordt de uniformiteit nadelig beïnvloed en wordt er vanaf dag 1 gedurende de levensduur van de installatie meer water verbruikt, dus meer kosten. Beter is het “ verband” waarin de sproeiers geplaatst worden door te zetten over de gehele fairway. Dit kan betekenen dat er een derde rij sproeiers geplaatst moet worden of dat er sproeiers met een grotere sproeihoek moeten worden geplaatst.
De rode driehoek geeft aan dat de sproeiers juist geplaatst zijn. De groene geeft de onjuiste plaatsing weer:
